India: De culturele politiek rond de film “My Name is Khan”

Filmposter, met dank aan Wikipedia

Filmposter, met dank aan Wikipedia

Dit artikel gaat niet over de bollywoodfilm “My Name is Khan” [en], maar over de manier waarop deze film in India en in de Verenigde Staten is ontvangen en waarom. Uit de blogartikelen in het Hindi over deze film komt een interessant punt naar voren, namelijk dat de reacties op deze film meer te maken hebben met culturele politiek in India dan met de esthetische waarde van de film zelf.

In de Verenigde Staten doet de nieuwe film “My Name is Khan” van Shahrukh Khan het goed, omdat de film gaat over de nasleep in het westen van de tragische gebeurtenissen van 11 september 2001 en bovendien een poging doet te laten zien hoe moslims in de Verenigde Staten door Amerikanen worden gezien. De film is geïnspireerd op wat Khan zelf vorig jaar overkwam op het New Yorkse vliegveld Newark, toen hij door de beveiliging apart werd genomen voor nadere ondervraging. Dit incident leidde tot veel opschudding in India en de Amerikaanse ambassadeur in New Delhi moest uiteindelijk verklaren dat er een onderzoek zou worden ingesteld naar de oorzaak van dit incident. De film gaat over een vergelijkbaar verhaal van een autistische moslim in de Verenigde Staten die na 11 september door de politie wordt lastiggevallen. Om de film een autobiografisch tintje te geven, is de hoofdpersoon verliefd op een Hindoestaanse vrouw. Het is alom bekend dat Shahrukh Khan's echte vrouw een Hindoestaanse is. Als gevolg van de groeiende onbehaaglijkheid ten opzichte van moslims onder westerlingen in Europa en Noord-Amerika na de terroristische aanslagen van 11 september en daarna, is de film goed ontvangen in de Verenigde Staten en heeft hij Fox Studios al 1 miljard Indiase roepies [ruim 15 miljoen euro] opgebracht aan wereldwijde distributierechten.

In India waren er, vlak voordat de film in Mumbai in première ging, problemen met de fundamentalistische hindoetva-partij Shiv Sena. Ik schreef hierover [en] in mijn blog The World Around Me:

Terwijl ik dit schrijf, heeft de regering van Maharashtra vanmiddag uitgebreide veiligheidsmaatregelen genomen en zijn zo'n 2000 leden van Shiv Sena gearresteerd omdat ze de vertoning van de film probeerden te verhinderen.

In een aantal blogartikelen over dit onderwerp in het Hindi worden verschillende meningen verkondigd.

Vijay Prakash Singh uit New Delhi [hi] heeft de film gezien en vindt het een gewone film, maar denkt dat hij populair is geworden vanwege de controversiële omstandigheden waaronder hij is uitgebracht. Hij schrijft dat Shahrukh Khan beïnvloed is door de westerse manier van denken en dat hij daarom een onderwerp heeft gekozen dat voor een westers publiek interessant is. Volgens Singh probeert deze film bewust sensatie te creëren en is hiervoor gebruikgemaakt van alle mogelijke elementen. Bovendien is het in het voordeel van deze film dat India partijen als Shiv Sena heeft aangepakt die stampij maakten over een onbelangrijk onderwerp en deze film daarmee extra, onverdiende populariteit hebben gegeven. Khan heeft verder de steun van de regeringspartij, die onmiddellijk haar politietroepen erop uit stuurde om de herrieschoppers te arresteren. Volgens Singh waren diezelfde politietroepen nergens te bekennen toen Noord-Indiërs door dezelfde Shiv Sena werden vermoord.

In deze context heeft BBC Hindi een discussie gestart [hi] door de lezers te vragen of ze het eens zijn met de vraag of Indiërs zich vriendschappelijk moeten opstellen tegenover Pakistan of dat de houding van Shiv Sena juist is. Er kwamen veel reacties op, waaronder die van Jamshed Akhtar uit Lucknow, die schrijft dat Pakistan India altijd heeft belazerd, maar dat de houding van Shahrukh juist is omdat een goede acteur moet worden gesteund, ongeacht zijn nationaliteit. Rajiv uit Allahabad schrijft dat moslimacteurs populair zijn onder Hindoestanen, maar dat sommigen desondanks proberen een slachtofferrol te spelen om aan populariteit te winnen.

Nitish Raj schrijft in zijn blogartikel [hi], dat hij vóór de première van de film publiceerde, dat Shiv Sena dit standpunt innam vanwege de publiciteit, omdat hun populariteit tanende is, maar hun tegenstanders lijken sterker te zijn.

Het is belangrijk om hier het artikel van Tarun Vijay [en] te vermelden, waarin op krachtige manier de bezieling van de Hindoestanen uit Kashmir wordt beschreven die een leven vol lijden hebben geleid als vluchtelingen in hun eigen land en die niet over hun slachtofferschap kunnen praten vanwege de partizanenpolitiek van vandaag de dag. Dit is een andere dimensie van het portretteren van een gemeenschap in India.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.