Oman: Het verhaal van een blogpionier
Geschreven doorAyesha Saldanha
Vertaald doorPercy Balemans
In Oman zijn blogs, net als in andere landen in de regio, iets minder populair dan internetforums, maar de afgelopen paar jaar [en] is het aantal bloggers toegenomen. Global Voices sprak met Muawiyah Alrawahi [ar – alle links], een jonge blogger die Omani's aanspoort om te bloggen en een openbare discussie op gang te brengen in hun land, met het argument: “wat we niet bespreken, kunnen we niet oplossen”.
Muawiyah Alrawahi. Foto van Jillian C York.
Hoe ben je met bloggen begonnen?
لعله ستضحك الإجابة، أو سيضحك منها كثيرون، في الحقيقة بدأت التدوين بسبب نصيحة من صديق، هو القاص وليد النبهاني. كنت أكتب الشعر الفصيح، والقصة القصيرة وتوقفت لفترة عن الكتابة الأدبية بعدما تغيرت الكثير من الرؤى التي كنت أؤمن بها في السابق، في فترة الدراسة الجامعية. بدأت أكتب نصوص ساخرة سريعة، وكان الهدف في البداية هو الكتابة عن المسكوت عنه، لم تكن تجربة البداية جادَّة، كنت أسميها [مهذونة] وهي كلمة تجمع بين التدوين والهذيان كما يقول الصوت باللغة العربية، وبعد سنة كاملة تعرضت لمجموعة من الضغوط الاجتماعية التي كادت أن تكون سببا لتوقفي، ولكن غيرت الموقع، وأرشفت المدونة السابقة وأنشأت مدونة جديدة باسمي وبدأت أكتبُ فيها ببعض الجدية، بعضها، وليس الكثير منها وحتى هذه اللحظة لا زلت مستمتعا بالكتابة، تجربة التدوين غيرت حياتي فعلاً، ولكنها كانت جحيما لا يطاق، جحيم اجتماعي من الصور النمطية التي تمارس دورَها الصعب. لا أحب أن أكون متململا أو شاكياً، ولكن التجربة لها جوانبها السيئة أيضا.
Misschien moet je om mijn antwoord lachen, of misschien zullen veel mensen er om lachen, maar ik begon te bloggen toen een vriend, de schrijver Walid Al Nabhani, zei dat ik dat moest doen. Ik schreef al poëzie en korte verhalen, maar ik ben een tijdje gestopt met literair schrijven omdat veel van mijn meningen veranderden, meningen uit mijn studententijd. Ik begon korte satirische stukken te schrijven [voor mijn blog]. In het begin was mijn doel om te schrijven over onderwerpen waar niet over wordt gepraat; aanvankelijk was het niet echt serieus. Ik noemde mijn blog “Muhadhwana”, een combinatie van het Arabische woord voor bloggen (tadween) en het Arabische woord voor hallucinatie (hadhayan). Na een jaar ervaarde ik een heleboel sociale druk, waardoor ik er bijna mee ben opgehouden. Maar ik heb de site veranderd: ik heb het oude blog gearchiveerd en ben een nieuw blog begonnen onder mijn eigen naam, en ik begon serieus en minder serieus te schrijven. Tot nu toe vind ik het schrijven nog steeds erg leuk. Het bloggen heeft mijn leven echt veranderd, maar het is ook een ondraaglijke hel – een sociale hel van stereotypen waar ik voortdurend het onderwerp van ben. Ik wil niet verveeld klinken of klagen, maar bloggen heeft ook negatieve kanten.
Is bloggen populair in Oman?
لا يمكنني أن أقول أن التدوين له تلك الشهرة في عُمان مثل بعض الدول، ولكن للأسف الشديد بسبب واقع الإعلام المرير والسيء للغاية في بلادنا أصبحت للمواقع الإلكترونية شهرة كبيرة ومصداقية وجرأة في نقد الواقع الاجتماعي والسياسي العُماني، ولعل أشهر الأمثلة على ذلك هي سبلة العرب، وسبلة عُمان، ومنتدى الحارة العُمانية، التي تمثل الإعلام البديل في عُمان. التدوين هُنا له تأثير مختلف، وله وظيفة تختلف عن التدوين المتعارف عليه، لديك مثلا المدون حمد الغيثي أحد الطليعيين في التدوين في عُمان ناقش قضايا فكرية ربما لم تكن لتناقشَ من قبل في الكتابة الإلكترونية، وكذلك مدونة مثل مدونة عبد الله الحراصي التي تناولَ فيها أشياء مهمة تتناول كسر المألوف في التفكير وتجاوزه، ومدونة مثل مدونة عمار المعمري التي كان له دور في كشف وثائق تتناول مشكلات حكومية، وكذلك تناول قضايا كثيرة لها علاقة بالحقوق القانونية للإنسان العُماني. المدونات الآن حاضرة في المشهد الإعلامي العُماني، وأصبحت محل تساؤل وحديث من قبل الناس، ولعلي ــ مع ثقتي الشديدة بأن الإعلام مهم للغاية ــ لا أجد المدونات ستقوم بدورِ الإعلام المؤسسي، ولكنها ستساهم في أن يتجاوز الإعلام المؤسسي تلك الخطوط الموضوعة والتي يرسمها شخوص من وفي الإعلام لا يريدون له أن يتغير أو أن يتقدم وأن يعبر عن البلاد وأن يمثلها خير تمثيل.
Ik kan niet zeggen dat bloggen in Oman net zo populair is als in andere landen. Maar vanwege de helaas bittere en vreselijke realiteit van de media in ons land zijn forums inmiddels erg populair, hebben ze geloofwaardigheid gekregen en hebben ze het lef om kritiek te leveren op de sociale en politieke situatie in Oman. De bekendste voorbeelden zijn misschien wel Sablat Al Arab, Sablat Oman en Al Harah Forum, die fungeren als alternatieve media in Oman. Bloggen heeft hier een andere invloed en een andere functie dan conventioneel bloggen. Zo is er bijvoorbeeld het blog van Hamad Al Ghaithi, een van de pioniers op het gebied van bloggen in Oman, waarin hij schrijft over ideeën die misschien nog niet eerder online zijn besproken. En dan is er het blog van Abdulla Al Harrasi, waar je belangrijke onderwerpen kunt vinden die verder gaan dan de bekende ideeën. En een blog als dat van Ammar Al Mamari heeft een belangrijke rol gespeeld in het onthullen van documenten en gaat over overheidsproblemen en over veel onderwerpen die te maken hebben met de wettelijke rechten van de Omani's. Blogs hebben inmiddels een plek bemachtigd op het Omaanse mediatoneel en mensen gebruiken ze nu om na te denken en te discussiëren. Ik geloof niet echt dat blogs de rol van traditionele media zullen overnemen – daarvoor ben ik er te veel van overtuigd dat de media ontzettend belangrijk zijn –, maar ze zullen er wel toe bijdragen dat de traditionele media de grenzen zullen overschrijden die zijn getrokken door mensen van en in de media die geen verandering of vooruitgang willen en die niet willen dat het land juist wordt weergegeven of afgeschilderd.
Wat heb je gedaan om meer interesse te wekken voor bloggen? Waarom vind je dat belangrijk?
جميل أنك سألت هذا السؤال!! حقيقةً كنت من البداية مؤمناً أنَّ أحدا ما عليه أن يفعلَ ذلك، يفعل ماذا؟ عليه أن يكتب عن المجتمع وأن يجعل من هذه المنطقة العذراء البكر التي لم تطأها أقلام الكثير من الكتاب، منطقة متحركة قابلة لأن تكون مادة للكثير من الكتابات. كان دافعي بسيطة للغاية، وهو أنَّ القضية التي لا نتحدث عنها، هي قضية لن نحلها، لا يمكن أن نحل شيئا ما دام في خانة المسكوت عنه، الفكرة كانت بسيطة في البداية أنشأت مدونة وقمت بتعيين مجموعة ممن أسميتهم [مخبرين] وللكلمة قصد واضح كما ترين. كنت أدفع لهؤلاء بطاقات شحن هاتفية، طبعا ما عدا مخبرة واحدة أصبحت لاحقا أحد أشهر المدونات العُمانيات بعدما قررت إنشاء مدونتها الخاصَّة. لم تطل هذه التجربة طويلا لأنني استعضت عنها بالأصدقاء الذين تعرفت عليهم في عالم الأونلاين، وهذا ما جعلني أصل للكثير من المعلومات بسهولة أكثر من السابق، وهذا ما جعلني أيضا أكتب عددا كبيراً جدا من المقالات التي أشعر أنني فخور ببعضها. كنت أحاول جاهداً اجتذاب مجموعة من الكتاب عبر المنتديات، وكذلك الاتصال بعدد من الكتاب وإقناعهم بإنشاء مدونات، ومع الوقت بدأ التدوين يأخذ دورَه في المسألة، بدأت قضايا تناقشها المدونات تصلُ إلى التلفاز والإذاعة بل وقامت بعض القنوات العالمية بتغطية بعض نشاطات المدونين.
Ik ben blij dat je die vraag stelt! Ik vond eigenlijk vanaf het begin al dat iemand dat moest doen – maar wat precies? Hij of zij zou moeten schrijven over de maatschappij en dit maagdelijke gebied, dat nog niet door de pennen van veel schrijvers is beroerd, moeten ontwikkelen tot een dynamische ruimte die materiaal biedt voor vele schrijvers. Mijn motivatie was heel simpel: wat we niet bespreken, kunnen we niet oplossen. Je kunt geen oplossing verzinnen voor iets waar niet over wordt gepraat. Het idee was simpel: in het begin begon ik een blog en wees ik een groep zogenaamde “informanten” aan – de betekenis van het woord is duidelijk, zoals je kunt zien. Ik betaalde hun telefoonkaarten. Een van de informanten groeide later uit tot een van de bekendste Omaanse bloggers, toen ze had besloten zelf een blog te beginnen. Dit experiment duurde niet lang, omdat ik de informanten verving door vrienden die ik online had leren kennen. Hierdoor kon ik veel eenvoudiger veel meer informatie krijgen en meer artikelen schrijven, en op sommige van die artikelen ben ik best trots. Ik deed heel erg mijn best om een groep schrijvers aan te trekken via de forums en ook om contact op te nemen met een aantal schrijvers en hen over te halen om een blog te beginnen. Na verloop van tijd begonnen de blogs hun rol te vervullen: onderwerpen die op blogs werden besproken, begonnen de tv en radio te bereiken. Sommige internationale tv-zenders begonnen zelfs verslag te doen van de activiteiten van een aantal bloggers.
Kun je ons iets vertellen over je meer controversiële artikelen? Wat voor soort reacties heb je op deze artikelen gekregen?
لا أدري ما هو السبب، هل لأنني كائن طويل اللسان، أم لأنني ببساطة أكتب دون أن أحاول أن أكون مسالما سياسيا، عدة مقالات يمكنني أن أقول أنها سببت ضجة كبيرة للغاية وصداعا هائلاً لي، المؤسف في المسألة أنني أؤاخذ وكأنني [لا ينبغي أقول] بينما طرق قضية مسكوت عنها يفتح الباب للجميع، ببساطة عندما أكتب مثلا مقالاً أنادي فيه بتوسيع قاعدة بيع الكحول في عُمان، فإنني أيضا أفتح الباب لمن يريد منع الكحول، حتى هذه اللحظة لا يكتبون أنهم ليسوا مع بيع الكحول وأنهم ضده، ولكنهم ضدي عندما أكتب وجهة نظر في جانب اقتصادي له علاقة بعدالة السوق في عُمان. ردة الفعل التي تعرضت لها كانت بشكل كبير منها اجتماعية .. إزعاج متواصل وسوء فهم وتنميط من قبل الأصدقاء قبل الأعداء، وكأنما الكتابة فقط هي بحث عن الشهرة، ولا يدركون أنَّ الشهرةَ في هذه البلاد ليس شيئا جميلا، ليس شيئا يبحث عنه، بالطبع لا أنكر هناك عامل تسويقي يجب على كل إعلامي أن يأخذ به، ولكن أن يسوق من أجل التسويق تبدو الفكرة غبية للغاية. معظم ما أتلقاه من ردود يتمثل في البريد الإلكتروني، وأتعمد أحيانا نقل بعض المقالات إلى بعض المواقع الشهيرة في عُمان لكي أستفيد من وجهات النظر ومن طريقة المجادلة التي يتبعها الكتاب الإلكترونيون، المؤسف طبعا وجود عدد هائل من البشر ممن يهاجمون بأسماء مستعارة، وللأسف الشديد يحاسبونني على كلام لم أقلْه، يعني يستنبطون من كلامي ما لم أشر إليه، ولا أعتقد أن هذه الحالة ستزول إلا بعد أن يصلب الإعلام المؤسسي ظهره ويتجه للمجتمع، وأنا أتحدث عن عُمان في هذا السياق.
Ik weet niet precies hoe het komt – misschien is het omdat ik gewoon graag praat -, maar omdat ik gewoon schrijf zonder te proberen politiek verzoenend te zijn, hebben een paar van mijn artikelen tot heel wat ophef geleid, met grote gevolgen voor mijzelf. Helaas betekent dat ook dat ik de schuld krijg alsof ik een of andere […] ben (dat woord kan ik niet zeggen), terwijl er ondertussen voor iedereen deuren worden geopend naar onderwerpen waar eerst niet over werd gepraat. Als ik bijvoorbeeld een artikel schrijf waarin ik oproep om alcohol op meer plaatsen te verkopen in Oman, dan open ik ook deuren voor degenen die alcohol willen verbieden – die tot dan toe niet schreven dat ze voor of tegen de verkoop van alcohol waren. Maar ze zijn tegen me als ik een economisch getint opiniestuk schrijf over de rechtvaardigheid van de markt in Oman. De reacties die ik kreeg, waren vooral sociaal… Voortdurende ergernis, en misverstanden en stereotiepe opvattingen van vrienden, zelfs in het bijzijn van vijanden, alsof schrijven alleen maar een manier is om beroemd te worden. Ze weten niet dat beroemdheid in dit land niet iets goeds is, niet iets is waar je naar streeft. Natuurlijk ontken ik niet dat publiciteit een factor is en dat dit iets is wat elke journalist in zijn achterhoofd moet houden, maar om alleen maar publiciteit na te streven om de publiciteit lijkt me een echt idioot idee. De meeste reacties krijg ik via e-mail en soms plaats ik met opzet artikelen op bekende Omaanse websites om te leren van andere meningen en van de debatmethoden die sommige schrijvers op forums hanteren. Helaas zijn er veel individuen die me onder een pseudoniem aanvallen en helaas leggen zij me woorden in de mond die ik niet heb gezegd; ik bedoel dat ze dingen opmaken uit mijn woorden die ik niet bedoelde. Ik denk dat dit pas zal veranderen als de traditionele media een steviger ruggengraat ontwikkelen en luisteren naar de maatschappij. In deze context heb ik het alleen over Oman.
Geschreven doorAyesha Saldanha
Vertaald doorPercy Balemans
