De dode Muisca-taal wordt weer tot leven gebracht, woord voor woord

Muisca Observatory - Photo by amanderson2 and used under a CC BY 2.0 license.

Het Muisca observatorium – Foto door amanderson2, gebruikt met een CC BY 2.0 licentie.

Het Muisca is officieel uitgestorven. De taal, die behoort tot de Chibcha-talenfamilie, werd in het verleden gesproken door de Muisca, een volk dat leefde in de omgeving van de centrale hooglanden van Colombia en in het gebied waar tegenwoordig de hoofdstad Bogota ligt. In archieven zijn teksten en documenten uit de 16e en 17e eeuw gevonden, waarin veel over de geschiedenis van deze taal staat beschreven. Het uitsterven van het Muisca begon tijdens het bewind van de Spaanse koning Karel III, die de taal verbood om zo meer grip te krijgen op de inheemse bevolking. De wet bleef gehandhaafd totdat in 1991 de Colombiaanse grondwet van kracht werd.

Ondanks dat de taal niet meer actief wordt gesproken, leeft hij nog wel voort in het dagelijkse Colombiaanse taalgebruik waarin leenwoorden uit het Muisca worden gebruikt. Deze ‘muisquismos’ [es], zoals ze worden genoemd, worden voornamelijk in Bogota en omgeving gebruikt voor de aanduiding van dieren, planten en vruchten. De sprekers zijn zich echter niet bewust van de herkomst van deze woorden.

Logo of the Muysccubun project.

Logo van het Muysccubun-project

Het historisch belang van deze uitgestorven taal wekte de interesse van taalkunde- en antropologiestudenten van verschillende universiteiten in Colombia en zij hebben de handen ineen geslagen om de taal stukje bij beetje weer tot leven te brengen. In het door hen opgerichte Muysccubun-project [es] documenteren en delen zij de taal online door gebruik te maken van digitale middelen, apps en sociale media. Zij houden zich onder andere bezig met het transcriberen van bronmateriaal vanuit het Muisca naar het Spaans en uploaden deze gegevens naar een wiki-pagina [es]. Ook hebben ze een online Spaans-Muisca woordenboek samengesteld, dat tevens verkrijgbaar is in de vorm van een gratis Android-app [es].

Het project heeft ook een eigen Facebook-pagina waarop materiaal wordt gedeeld. Daar vind je bijvoorbeeld [es] het ‘Muisca woord van de dag’ met een link naar de documentatie op de wiki-pagina:

Palabra del día:

iaia

Fon. Gonz. */iaia/
Fon. Cons. */iaia/

1. Red *de pesca.
2. Despeinado.

Word of the day:

iaia

Fon. Gonz. */iaia/
Fon. Cons. */iaia/

1. Fishing net.
2. disheveled.

Woord van de dag:

iaia

Fon. Gonz. */iaia/
Fon. Cons. */iaia/

1. Visnet
2. Gehavend

Het gebruik van technologie als middel om het Muisca onder de aandacht te brengen is goed bevallen en heeft geleid tot vergelijkbare initiatieven van het Muysccubun-team. Zo hebben zij, in samenwerking met het Caro en Cuervo-instituut, een online woordenboek van de inheemse Sáliba-taal naar het Spaans tot stand gebracht. Dit woordenboek is ook verkrijgbaar als Android-app [es]. Ook zijn ze een samenwerking aangegaan met Mozilla Colombia om ervoor te zorgen dat de Firefox-browser wordt gelokaliseerd [es] naar inheemse Colombiaanse talen.

Op zowel plattelandsscholen [en] als op enkele scholen in Bogota, zijn al initiatieven gestart om het Muisca te onderwijzen. De leden van het project hopen dan ook dat hun inspanningen om het Muisca te documenteren en nieuw leven in te blazen nog verder tot ontwikkeling zal komen door hun werk in de digitale media.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.