Marokko: Nog geen einde aan de woede tegen de sandwich

Op zondag 13 september verzamelden een groep Marokkaanse jongeren zich voor het station van Mohammedia. Zij besloten in het openbaar te gaan eten: een picknick die onder gewone omstandigheden weinig aandacht zou hebben getrokken. Deze keer was het echter ramadan – de heilige islamitische maand waarin gelovigen van zonsopgang tot zonsondergang dienen te vasten. In het openbaar eten tijdens de ramadan wordt vaak gezien als een uiting van minachting en gebrek aan respect, en je kunt je daarmee de woede van het publiek op de hals halen. Bovendien is het strafbaar en het kan je een gevangenisstraf tot wel zes maanden en hoge boetes opleveren. Het gevolg was dat mensen die aan het protest deelnamen door politieagenten werden tegengehouden. Enkele van hen werden verhoord en gearresteerd. Een paar dagen later werd gemeld dat er in steden door heel Marokko een golf van arrestaties plaatsvond onder de leden van de groep demonstranten.

De bijeenkomst was een reactie op de oproep door een groep die voor het eerst op Facebook verscheen onder de naam MALI? (Alternatieve Beweging voor Individuele Vrijheid. Het acroniem betekent letterlijk “En ik dan?”). Men zegt dat de deelnemers aan de picknick probeerden te demonstreren om aandacht te vragen voor hun doel: intrekking van artikel 222 van het Marokkaanse wetboek van strafrecht, dat inhoudt “iedereen van wie het bekend is dat hij/zij het islamitische geloof aanhangt en die ogenschijnlijk in het openbaar de vasten tijdens de ramadan niet eerbiedigt, kan een gevangenisstraf krijgen van één tot zes maanden en een boete.”

Door dit verhaal [en] ontstond een vurige, soms verhitte en ook wel agressieve en polariserende discussie in de Marokkaanse blogosfeer en binnen sociale netwerken. Hoewel de meeste mensen de actie van de demonstranten lijken af te keuren, werpen sommigen vragen op over de vrijheid van geweten in de islamitische gemeenschap.

Op Facebook ontstond een groep die solidair is [ar, fr] met de gevangengenomen demonstranten. In hun inleiding staat:

La répression policière que subissent ces militants s'accompagne de menaces de mort quotidiennes de la part de barbus-fascistes qui eux bizzarement ne sont pas poursuivis. Ce laxisme n'est autre qu'une façon d'encourager ces personnes à commetre des actes haineux. Il n'y a qu'à lire la déclaration de la très gouvernementale agence de presse marocaine pour s'en rendre compte.
Le but de ce groupe est de soutenir les militants de MALI, et de réaffirmer notre attachement à la liberté de culte, il ne s'agit pas d'inciter les gens à ne pas jeuner, chacun fait ce qu'il veut.

Naast de onderdrukking van de activisten door de politie, zijn er ook dagelijks bedreigingen met de dood, geuit door bebaarde fascisten (sic) die – vreemd genoeg – nooit vervolgd worden. Dit gebrek aan optreden is niets anders dan een manier om deze mensen aan te zetten tot gruwelijke daden. Om je daarvan bewust te worden, hoef je alleen de verklaring maar te lezen van het zeer overheidsgezinde Marokkaanse nieuwsagentschap. Het doel van déze groep is om MALI te steunen, en om opnieuw onze overtuiging uit te spreken over de vrijheid van godsdienst. Het gaat ons er niet om mensen aan te moedigen het vasten te laten, iedereen moet doen wat hij of zij wil.

Chaouki Najib, oprichter van een groep [ar, fr] op Facebook met de naam “Zij die vasten en zij die niet vasten, we zijn allemaal Marokkanen” stuurde de leden van de groep een brief waarin hij de bedreigingen aan het adres van de demonstranten van MALI afkeurt:

تعرض اعضاء من الحركة البديلة للدفاع عن الحريات الفردية لتهديدات بالقتل عبر
رسائل بريدية. و نشير ان تبني الدولة الى سياسة مغازلة المتطرفين الاسلاميين من خلال اصدارها لبلاغ يدين الصحافية زينب الغزوي التي تعتبر عضوة بالحركة هو تحريض مبطن للغوغاء من الاسلاميين و المحافضين و تهديد مباشر لحياة الصحافية
[…] نحمل الدولة كل المسؤولية ،في حالة تعرض اي عضو من حركة مالي الي أي مكروه.
Leden van MALI zijn per e-mail met de dood bedreigd. De goedgezinde houding van de overheid ten opzichte van islamitische extremisten, zoals blijkt uit een persbericht waarin de journalist Zineb El Ghazoui, medeoprichter van de beweging, wordt veroordeeld, is een stilzwijgende aansporing van islamisten en conservatieven en een directe bedreiging voor het leven van de journalist […] De overheid draagt alle verantwoordelijkheid als leden van MALI iets overkomt.

Naoufel [ar] vraagt zich af of dit verhaal niet een dubbele moraal in de Marokkaanse samenleving aan het licht brengt:

الحكاية غريبة..اعرف أنها لو وقعت في بلد كالسعودية لنفذ فيهم حد الردة مثلا..عقوبة السجن أو التعنيف تظل هينة مقارنة مع ما كان سينتظرهم في بلاد أخرى أقل تسامحا..و مع ذلك ففي المغرب يمكنك أن تتجول في ساعة الظهر يوم الجمعة بكل حرية..تجلس في المقهى، تدخن سيجارة أو أي شيء..يمكنك أن تزور بارا بالليل أو حتى مرقص..الصلاة غير مهمة..يؤذن المؤذن ما شاء الله له أن يفعل ثم لا تجد في المسجد احد، لكنك في المقابل لن تستطيع أبدا الجهر بإفطار شهر رمضان..ستصبح زنديقا أو ما شابه في نظر الكل ..حتى بالنسبة لزائر البار و تارك الصلاة…

أخيرا، أنا لا أدافع عن مالي..أنا مع حرية التعبير، من حق أي واحد أن يفعل ما شاء..أن أصوم أو لا أصوم أمر يخصني وحدي لكني في المقابل سأحترم صيام أمي و أسرتي و المجتمع..باختصار أريد أن أقول..أنا أتضامن مع مالي و أيضا مع من جرحت أحاسيسه..لكني بالمناسبة لا اعترف بأي ثوابت..

Dit is een wat raar verhaal .. Ik weet dat als dit in landen zoals Saoedi-Arabië zou gebeuren de demonstranten straf zouden krijgen voor het verzaken van het geloof .. een gevangenisstraf of intimidatie is niets vergeleken met wat er met hen zou gebeuren in landen waar ze minder tolerant zijn .. In Marokko kun je net zo makkelijk vrij rondlopen tijdens het gebed op vrijdag .. in een café zitten, een sigaret roken of wat je maar wilt.. je kunt naar een bar gaan of zelfs naar een nachtclub .. gebed is niet belangrijk .. De muezzin kan tot het gebed roepen en toch kan het zijn dat je niemand aantreft in de moskee, maar je kunt tijdens de ramadan nooit in het openbaar [voor zonsondergang] de vasten verbreken .. in ieders ogen zou je worden gezien als een afvallige .. zelfs in de ogen van de vaste bezoekers van bars en van degenen die nooit bidden..
Tenslotte; ik verdedig MALI niet .. Ik ben vóór vrijheid van meningsuiting, vóór het recht van mensen om te doen wat zij willen .. Of ik al dan niet vast, gaat alleen mij maar aan. Op mijn beurt respecteer ik het dat mijn moeder, mijn familie en de hele gemeenschap zich aan de regels houden .. Kortom, ik wil hiermee zeggen dat ik me met MALI identificeer en ook met de mensen van wie de gevoelens mogelijk zijn gekwetst .. maar ik erken geen enkel [onbetwistbaar] dogma ..

Dit gevoel van morele hypocrisie wordt herhaald door Jillian C. York op haar blog [en]. Zij schrijft:

Waar ik me zorgen over maak is dit: er zijn ook veel mensen in onze samenleving die drinken en andere dingen doen die haram (onrein) zijn, maar die de demonstranten veroordelen omdat ze geen respect hebben voor de islam. Deze houding brengt iets aan het licht wat ik in Marokko merkte: het lijkt wel alsof iedereen tijdens de ramadan een expert wordt op het gebied van de islam, een vooraanstaand moslim. Van de mensen die het geloof het hele jaar door negeren, zullen velen op zijn minst vasten (of zullen in elk geval die illusie wekken, zelfs tegenover hun eigen familie), maar vaak zullen zij nog verder gaan en hun vrienden die niet bidden, de les lezen of hen op de vingers tikken omdat ze niet naar de moskee gaan. Voor het geval dat je vindt dat ik overdrijf, ik heb het zelf talloze malen zien gebeuren. In augustus ben ik met Marokkaanse vrienden in Marrakesh gaan stappen, drinken en dansen; zodra de ramadan begon, was ik het zwarte schaap.

Veel mensen, zoals Amar Al Khalfi die te vinden is op de blog Nebrass Ash'abab, zagen [ar] de actie van de demonstranten als een samenzwering:

تجرأت حثالة معدودة من الشباب في المغرب على الإفطار الجماعي في نهار رمضان علانية، في محاولة للاستهزاء بالشعائر الدينية الإسلامية واستفزازا لمشاعر الصائمين في محاولات يائسة لاختراق الهوية الإسلامية للمجتمع المغربي، وخلق الفتنة، وزعزعة الأمن الروحي للمغاربة، بدعوى الحريات العامة والفردية.
Een groepje jonge schoften (sic) waagde het om tijdens de ramadan in het openbaar de vasten niet te eerbiedigen. Deze jongeren wilden daarmee de islamitische rituelen belachelijk maken en duidelijk gevoelens uitlokken bij mensen die zich wel aan de vasten houden. Men probeerde daarmee tevergeefs om tot de islamitische identiteit van de Marokkaanse samenleving door te dringen, ruzie uit te lokken en morele onzekerheid te creën onder het voorwendsel van vrijheid voor iedereen.

Er volgde een golf van aanvallen op leden van MALI in de blogosfeer, van beledigingen tot afschuwelijke opmerkingen. Daaronder was ook dit fragment van H'med Lehmani [ar] op de regionale nieuwssite Oujda City:

خرج علينا مجموعة من الفاشلين تتزعمهم امرأة… يريدون أن يفطروا في رمضان أمام الناس حتى يشعروا أن لهم حقوقا وحتى يقولوا بأن في المغرب ديمقراطية ، ولكن نست تلك الفاشلة قضية مهمة كان عليها أن تراجع فيها كتب الفلسفة والقانون – إن كانت تعرف مثل هذه الكتب – أن الديمقراطية لا تعني حماية حقوق الفاشلين في الحياة إذ لا قيمة لفاشل حتى يكون له حق أصلا
Toen was er deze groep losers (sic) onder leiding van een vrouw … Zij zeggen dat zij tijdens de ramadan in het openbaar de vasten niet eerbiedigen om te voelen dat zij rechten hebben en om te kunnen zeggen dat Marokko echt een democratie is. Deze vrouw, die loser, is vergeten er de filosofieboeken op na te slaan en de wet te raadplegen – als zij die boeken tenminste kent – zodat ze weet dat democratie niet is bedoeld om mislukkelingen te beschermen, want de loser is het niet waard rechten te hebben.

P.S.: Artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die door Marokko is ondertekend, luidt…

Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachten, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van geboden en voorschriften.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.