Er waren meer dan 90 wereldleiders (alle koppelingen [en])aanwezig bij de herdenkingsdienst voor Nelson Mandela, waar nogal wat mis ging. De Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma werd uitgejoeld,  evenals Obama, Cameron en Schmidt, die werden betrapt op het maken van een ‘selfie’ tijdens de herdenking. En dan was er nog de nep-doventolk!

Ja, Thamsanqa Jantjie, de doventolk tijdens de Mandela-herdenking, was nep. Hij gebruikte geen herkenbare gebarentaal. Op Limping Chicken, een nieuwsblog voor doven, schreef professor Graham Turner, hoofd van de afdeling Translation & Interpreting Studies van Heriot-Watt University in Edinburgh:

He didn’t use South African Sign Language. In fact, he didn’t use any language. What he produced there was 100% authentic gibberish.Lost 

Hij gebruikte geen Zuid-Afrikaanse gebarentaal. Hij gebruikte helemaal geen taal. Wat hij produceerde was 100% autentieke onzin.

Thamsanqa Jantjie beweert dat hij een aanval van schizofrenie had waardoor hij engelen zag en stemmen hoorde.

Vervolgens doken er beweringen op dat de ‘tolk’, die slechts een paar meter van de grote wereldleiders af had gestaan, in 2003 terecht had gestaan wegens moord.

De Zuid-Afrikaanse regering heeft zich verontschuldigd voor de ergernis die kan zijn ontstaan door de doventolk.

Op het blog Thought Leader wijst de Zuid-Afrikaanse schrijfster Sarah Bitten erop dat de neptolk de wereld laat zien dat je in Zuid-Afrika helemaal niets hoeft te kunnen om een baan te krijgen:

In South Africa, the signing man told the world, you don’t actually have to know what you are doing in order to get a job. You don’t have to have any ability whatsoever, as long as it looks, to most, as though you can go through the motions — whether you are a teacher, a police officer, a bureaucrat, a government official or (as some have suggested) a state president.

There are those who see through you and complain, but they are ignored. Ours is not a culture of accountability. So one gig leads to the next. You’ve done it before so you get to do it again, because everyone in a position of power agrees that the emperor’s new threads are stylish. You stand there and tell us that the appearance of something becomes more important than the substance of it.

In Zuid-Afrika, zo vertelde de gebarende man, hoef je niet echt te weten wat je doet om een baan te krijgen. Je hoeft helemaal niets te kunnen, zo lang het voor de meeste mensen maar lijkt alsof je van de hoed en de rand weet – of je nu leraar bent, politieagent, bureaucraat, ambtenaar of (zoals sommigen zeggen) president van het land.

Sommige mensen hebben je door en klagen, maar die worden genegeerd. Wij hebben geen verantwoordelijkheidscultuur. Dus het ene optreden leidt tot het andere. Je hebt het eerder al eens gedaan, dus je mag het weer doen, want iedereen met een beetje macht is het er over eens dat de nieuwe kleren van de keizer prachtig zijn. Je staat daar en vertelt ons dat hoe iets lijkt veel belangrijker wordt dan de essentie ervan.

Veel mensen vroegen zich af wat hij nou eigenlijk zei. Online hebben verschillende mensen hem geïnterpreteerd. YouTube-gebruiker This is Genius postte de volgende grappige video om te laten zien wat de nep-tolk echt zei:

Professor Graham noemde 10 lessen die we kunnen leren uit het verhaal van de neptolk.

1. Using a sign language fluently is not something one can do just by waving one’s hands around. Sign languages are grammatically-structured, rule-governed systems like all other natural human languages. You can’t produce meaningful signing off the cuff and – equally importantly – you can’t understand it spontaneously just by looking.

2. If you can’t sign, but require interpreting, you need reliable processes to help you identify effective provision. Interpreting isn’t a game: it should be run on a professional basis. This time, we saw a spectacular insult to the world’s Deaf people: but no-one died. Worldwide, every day, the result of inadequate interpreting leads to poor schooling, imprisonment, unemployment and health disparities. This must stop.

3. Without proper training, screening and regulation, people can and will take advantage. Even in countries like the UK, where sign language interpreting has become increasingly professionalised since the 1980s, smooth operators (who can talk the talk but not sign the sign) are legion. If you can’t sign, they may appear wholly plausible and be wholly bogus. Don’t guess and you won’t be fooled.

1. Een gebarentaal vloeiend gebruiken is niet hetzelfde als gewoon met je handen wapperen. Gebarentalen zijn systemen met een grammaticale structuur en regels, zoals alle andere natuurlijke talen. Je kunt zinvolle gebaren niet zomaar uit je mouw schudden en – net zo belangrijk – je kunt ze niet spontaan begrijpen door er alleen maar naar te kijken.

2. Als je niet kunt gebaren maar wel een tolk nodig hebt, heb je betrouwbare processen nodig om een effectieve voorziening te vinden. Tolken is geen spelletje: het moet professioneel worden gedaan. Dit keer was een spectaculaire belediging van doven in de hele wereld, maar er is niemand doodgegaan. Wereldwijd leidt inadequaat tolken dagelijks tot slecht onderwijs, gevangenschap, werkloosheid en ongelijkheid in de gezondheidszorg. Dat moet stoppen.

3. Zonder de juiste training, screening en regulering kunnen en zullen mensen misbruik maken. Zelfs in landen als Groot-Brittannië, waar doventolken sinds de jaren 80 steeds verder zijn geprofessionaliseerd, zijn er veel gladde jongens (die wel kunnen praten maar niet kunnen gebaren). Voor iemand die niet kan gebaren, kunnen ze heel geloofwaardig overkomen, terwijl ze totaal nep zijn. Als je niet raadt, word je ook niet voor de gek gehouden.

Op Twitter gebruiken geschokte gebruikers de hashtag #fakeinterpreter om hun reacties op de onthulling te delen:

What's the big fuss about #fakeinterpreter we have had a fake president for 4 years and there have been no problems

— Mike (@mike_superb) December 12, 2013

Wat een gedoe om die neptolk. We hebben al 4 jaar een neppresident zonder dat dat problemen heeft opgeleverd

BREAKING NEWS: #fakeinterpreter lashes out at Obama, after his refusal to give him a drone for Christmas. pic.twitter.com/zlFSG61ofp

— AbortedNews (@AbortedNews) December 12, 2013

LAATSTE NIEUWS: neptolk haalt uit naar Obama na diens weigering om hem voor kerst een drone te geven. pic.twitter.com/zlFSG61ofp

#fakeinterpreter What the fake interpreter actually said. As decoded by @Julius_S_Malemapic.twitter.com/NxdDfqwis4

— Julius Sello Malema (@Julias_Malema) December 12, 2013

Wat de neptolk echt zei, gedecodeerd door @Julius_S_Malemapic.twitter.com/NxdDfqwis4

#fakeinterpreter Thamsanqa Jantjie studied at the institute of emoticons (IOE) pic.twitter.com/tvAiEqHFYC

— Rae (@OnlyRaechel) December 12, 2013

Neptolk Thamsanqa Jantjie heeft gestudeerd aan het Instituut voor Emoticons  pic.twitter.com/tvAiEqHFYC

Dit was blijkbaar niet zijn eerste keer, zoals blijkt uit deze YouTube-video uit 2012:

So what am I supposed to tell my kids now? They *can't* grow up to be a #fakeinterpreter? That will crush their dreams.

— Jeff Dwoskin (@bigmacher) December 12, 2013

Wat moet ik mijn kinderen nu vertellen? Dat ze later *geen* neptolk kunnen worden? Hun dromen zullen in duigen vallen.

With so many charges dropped, the #FakeInterpreter qualifies to be our next president.

— Our land for Tata! (@ntuthukomax) December 13, 2013

Met zoveel ingetrokken aanklachten kan de neptolk zo onze volgende president worden [in 2009 werden aanklachten wegens corruptie tegen president Zuma ingetrokken].

If a man whos been accused of murder, rape, theft etc gets that close 2 Obama what hope do the rest of us have of security? #fakeinterpreter

— Natalie Germanos (@NatalieGermanos) December 13, 2013

Als een man die is beschuldigd van moord, verkrachting, diefstal enz. zo dicht bij Obama kan komen, hoe veilig moeten wij ons dan nog voelen?

“He is the one who gave people signs to BOOOO Zuma….this guy is good…!!!”….Hahaha :) #FakeInterpreter Thamsanqa Jantjie

— PHAKI † MAHAPA (@God_Of_This_Age) December 12, 2013

“De man die de mensen gebaren gaf om Zuma uit te joelen…die man is goed…!!!”….Hahaha :-) Thamsanqa Jantjie

:””D “@iRep_YungEmpire: FOH :””D “@AbortedNews: What if the #fakeinterpreter was actually giving us tips on back routes to avoid E-Tolls?”””

— IG : Miss_Hle06 (@Miss_Hle06) December 12, 2013

“Misschien geeft die neptolk ons wel gewoon tips over kleine weggetjes om tolwegen te vermijden” [verwijzend naar het nieuwe controversiële tolsysteem in Zuid-Afrika]

so hypocrisy | at the expense of this #FakeInterpreter we all of a sudden care about the deaf community, how many of us know how to sign ?

— SPOKMATHAMBO (@SpokMathambo) December 12, 2013

zo hypocriet | ten koste van deze neptolk geven we opeens allemaal om de dovengemeenschap, hoeveel mensen kunnen eigenlijk gebaren?

What a sad thing that the memory of Nelson Mandela will be stained by the phoney sign language moron who is in every picture at funeral!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 13, 2013

Wat tragisch dat de herinnering aan Nelson Mandela bevlekt zal zijn door die belachelijke neptolk die op alle foto's van de begrafenis staat!

#fakeinterpreter should get a job with Sarah Palin. His signing would still be complete gibberish but at least it'd be accurate.

— Jim Wright (@Stonekettle) December 13, 2013

Neptolk moet voor Sarah Palin gaan werken. Dan zijn zijn gebaren nog steeds totale onzin, maar dan kloppen ze tenminste wel.