Vlak nadat twee gewapende mannen het kantoor van het satirische blad Charlie Hebdo in Parijs bestormden en 12 mensen doodden, waaronder vijf prominente cartoonisten, verschenen tijdens bijeenkomsten en protesten wereldwijd bordjes met de kreet ‘Je suis Charlie’ (Ik ben Charlie). De Twitter hashtag #JeSuisCharlie werd in 24 uur tijd ruim 3,4 miljoen keer getweet.

Rond dezelfde tijd verscheen een andere hashtag, #JesuisAhmed, over de Franse agent Ahmed Merabet, een moslim die door de gewapende mannen werd geëxecuteerd tijdens hun vlucht uit het kantoor van Charlie Hebdo.

De hashtag, die op 7 januari werd gemaakt door Julien Casters, een in Marokko woonachtige ex-Parijzenaar, werd heel snel populair toen Dyab Abou Jahjah, een in Brussel en Beiroet gestationeerde columnist, tweette:

I am not Charlie, I am Ahmed the dead cop. Charlie ridiculed my faith and culture and I died defending his right to do so. #JesuisAhmed

— Dyab Abou Jahjah (@Aboujahjah) January 8, 2015

Ik ben Charlie niet, ik ben Ahmed, de dode politieman. Charlie heeft de spot gedreven met mijn geloof en mijn cultuur en ik ben gestorven omdat ik zijn recht om dat te doen heb verdedigd. #JesuisAhmed.

Jahjah heeft zes duizend volgers, maar zijn tweet is ruim 31.000 keer geretweet.

Toen getuigen meldden dat de gewapende mannen bij hun aftocht hadden geschreeuwd ‘we hebben de profeet gewroken’, werd de gruwelijke schietpartij al snel in verband gebracht met islamitisch extremisme. Met de toename van anti-immigratie en xenofobische partijen in Frankrijk en de rest van Europa is in de afgelopen jaren het debat in heel Europa over moslims en islamitisch extremisme steeds verhitter geworden. Alleen al in de afgelopen drie dagen zijn verschillende aanslagen gepleegd op islamitische doelen in Frankrijk door schietpartijen en het gooien van granaten. 

In een wijd verspreide video die werd gemaakt met een mobiele telefoon over de laatste ogenblikken van de aanslag op Charlie Hebdo, is te zien hoe een politieagent werd neergeschoten toen de aanvallers het gebouw van de krant verlieten. Hij werd later geïdentificeerd als de 42-jarige Ahmed Merabet. Deze Franse, islamitische politieagent van Algerijnse afkomst was werkzaam in het 11e arrondissement in Parijs, waar het kantoor van Charlie Hebdo is gevestigd. Merabat reageerde tijdens zijn patrouille op berichten over geweerschoten en was naar het kantoor van de krant gegaan. De video laat zien hoe Ahmed van dichtbij in het hoofd wordt geschoten terwijl de schutter in het Arabisch schreeuwt ‘God is groot’.  Na het zien van de beelden spreekt de politievakbond haar afschuw uit over hoe hij ‘als een hond werd neergeschoten’. 

In een interview met  de Canadese tv-zender Global News, zei Dyab Abou Jahjah, de maker van de hashtag #JeSuisAhmed:

We saw there was a trend going on to show solidarity with Charle Hebdo, which is natural and we all should, but we also [saw a trend] to point a finger at a whole population, the Muslim population. It was provoking for me to see that the religion of the terrorist counted in that debate, but the religion of the cop that was assassinated or killed by the terrorists did not count, while both had the same religion, so [I thought] it is not about religion. For me, it is about democracy and about citizenship and I wanted to express that. And I used the old Voltaire logic to formulate it differently. 

We zagen een trend ontstaan om solidair te zijn met Charlie Hebdo, wat logisch is en we zouden allemaal solidair moeten zijn, maar we zagen ook een trend om met de vinger naar een hele bevolkingsgroep te wijzen, de moslims. Ik vind het ergerlijk dat het geloof van de terroristen in de discussie meetelde, maar dat het geloof van de door de terroristen vermoorde of gedode agent niet meetelde, terwijl zij allemaal hetzelfde geloof aanhingen. Dus ik denk dat het hier niet om geloof gaat. Naar mijn mening gaat het hier over democratie en burgerschap, en dat wilde ik duidelijk maken. En om het anders te verwoorden heb ik de oude logica van Voltaire gebruikt.

Enkele prominente internetgebruikers namen heel snel de hashtag #JesuisAhmed over. 

De in de VS woonachtige Haroon Moghul tweette naar zijn 11 duizend volgers:

#JeSuisAhmed, the policeman who died defending a magazine's right to insult his religion and culture

— haroon moghul (@hsmoghul) January 8, 2015

#JeSuisAhmed, de politieman die is gestorven toen hij het recht van de krant verdedigde om zijn geloof en cultuur te beledigen.

#JeSuisAhmed I am Ahmed the cop who died defending the right of #CharlieHebdo to speech even when it regularly attacked my Islamic faith

— Ahmed Bedier (@bedier) January 8, 2015

 

#JeSuisAhmed, Ik ben Ahmed, de agent die stierf omdat ik het recht van vrije meningsuiting van #CharlieHebdo verdedigde, zelfs terwijl mijn eigen islamitische geloof regelmatig werd aangevallen.

In een eerbetoon aan Ahmed op het Franse digitale kanaal Itele, wordt de politieagent door zijn vrienden en collega's beschreven als ‘edelmoedig, rechtdoorzee, bescheiden, heel vriendelijk en beminnelijk’. Een dag na het bloedbad legde het Franse publiek rozen en berichten op de plaats waar Ahmed, de vermoorde agent, stierf. Ook in het Verenigd Koninkrijk (VK) betuigden moslims zich solidair met Ahmed.

#WeAreCharlie#JeSuisCharlie#JeSuisAhmed Muslims in the UK paying respects and solidarity @FranceintheUKpic.twitter.com/K4BgPcgkEG“

— chantalrebelle (@chantalrebelle) January 7, 2015

#WeAreCharlie#JeSuisCharlie#JeSuisAhmed Moslims in het VK betuigen hun medeleven en solidariteit @FranceintheUKpic.twitter.com/K4BgPcgkEG“

.@FranceintheUK#WeAreCharlie#JeSuisCharlie#JeSuisAhmed Muslims in the UK paying respects pic.twitter.com/eA1eTHlM9g

— Mustafa Field (@mustafafield) January 7, 2015

@FranceintheUK#WeAreCharlie#JeSuisCharlie#JeSuisAhmed Moslims in het VK betuigen hun medeleven pic.twitter.com/eA1eTHlM9g— Mustafa Field (@mustafafield) 7 januari 2015

De laatste afbeelding luidt:

لا إكره في الدين

Geen dwang in het geloof (Islam).

Naast #jesuischarlie, #jesuisahmed, maakten mensen die het niet eens waren met de redactionele koers van de satirische krant de hashtag #jenesuispascharlie aan op Twitter. Charlie Hebdo heeft in Frankrijk diverse minderheden belachelijk gemaakt, waaronder mensen met een donkere huidskleur, Joden en Katholieken. Charlie Hebdo werd vaak van racisme beschuldigd en heeft zelfs een juridisch gevecht overleefd omdat er een afbeelding van Sarkozy was gepubliceerd die zich om financiële redenen tot het jodendom zou hebben bekeerd; in 2009 volgde vrijspraak door de Franse rechtbank.

Charlie Hebdo cartoon portraying black Minister of Justice Christiane Taubira as a monkey #JeNeSuisPasCharliepic.twitter.com/MMmBj4TQOc

— Max Blumenthal (@MaxBlumenthal) January 8, 2015

Cartoon van Charlie Hebdo waarop de donkere minister van Justitie Christiane Taubira is afgebeeld als aap #JeNeSuisPasCharliepic.twitter.com/MMmBj4TQOc

— Max Blumenthal (@MaxBlumenthal) 8 januari 2015

I don't celebrate white privilege of ‘free speech’, it's a disguise for more #racism#JeNeSuisPasCharlie Blacks & Arabs are regularly killed

— Samuel Sotomayor (@SammySotomayor) January 9, 2015

Ik vier het blanke privilege van ‘vrijheid van meningsuiting’ niet, het is een dekmantel voor meer racisme #racism#JeNeSuisPasCharlie. Zwarten en Arabieren worden regelmatig vermoord.

— Samuel Sotomayor (@SammySotomayor) 9 januari 2015

Terwijl de buitenwereld het nieuws uit Frankrijk verwerkt, meningen geeft over de vrijheid om satire te publiceren, het islamitische geloof en Frankrijk als maatschappij, ondergraaft deze polarisatie het Franse concept van universalisme en republicanisme. Ahmed Merabet is als Frans burger gestorven terwijl hij zijn Franse medeburgers en  de Franse staat beschermde. Ahmed is Charlie. En Charlie is Ahmed.

Correctie: In een eerdere versie van dit artikel werd ten onrechte gemeld dat de hashtag #JeSuisAhmed werd aangemaakt door @Aboujahjah. Volgens een analyse van Topsy was @JulesLmeghribi de eerste die de hashtag gebruikte. Mijn verontschuldigingen voor deze vergissing en dank aan Mike die de fout signaleerde.