[Alle links zijn naar Franse websites tenzij anders aangegeven.]

De uitzetting van Leonarda Dibrani, een 15-jarige Roma-scholiere, blijft het gesprek van de dag in Frankrijk. Het is niet de eerste keer dan een schoolgaand kind gedwongen uitgezet is, maar deze keer waren de juiste elementen aanwezig om de schokkende tegenstellingen binnen het slecht uitgevoerde immigratiebeleid van Frankrijk bloot te leggen. Dit gebeurde met op de achtergrond een groeiend aantal uitzettingen, de stigmatisering van het Roma-volk en de politieke macht van extreemrechts. 

De feiten zijn als volgt: op 9 oktober, slechts enkele maanden voordat haar familie vijf jaar in Frankrijk was -een mijlpaal die betekent zou hebben dat ze een permanente verblijfsvergunning konden aanvragen-, werd Leonarda, terwijl ze op schoolreisje was, gedwongen uit de bus te stappen. Ze werd op een vliegtuig gezet, samen met haar moeder en broers en zussen, om haar vader te volgen die de vorige avond naar Kosovo was uitgezet. Ze heeft daar nooit gewoond, spreekt de taal niet en zal er gediscrimineerd worden. 

Het Réseau Education sans Frontières (Netwerk voor Onderwijs zonder Grenzen), dat lobbyt tegen de uitzetting van scholieren en studenten, kwam snel in actie en sprak zich uit tegen de acties van “blinde en inhumane politici”. Er werd een Facebook-pagina gemaakt die inmiddels meer dan 3.500 ‘vind-ik-leuk's’ heeft en een petitie geopend op Avaaz: 

La pétition #Léonarda15ansArrêtéeEtExpulsée a l'air de marcher à fond: les nouvelles signatures arrivent sans arrêt http://t.co/kCurd50f6H — lebrubru (@lebrubru) October 15, 2013

De petitie “Leonarda 15 jaar oud, gearresteerd en uitgezet” lijkt zeer succesvol. Nieuwe handtekeningen worden voortdurend toegevoegd http://t.co/kCurd50f6H – lebrubru (@lebrubru) 15 oktober, 2013 

Een politieke vuurstorm

De eerste stap na de publieke verontwaardiging werd door de minister-president gezet, omdat zowel de minister van Binnenlandse Zaken als de president in het buitenland verkeerden. Hij gaf opdracht voor een administratief onderzoek naar de omstandigheden van Leonarda's uitzetting. Hierbij beloofde hij dat als zou blijken dat er een fout gemaakt is, de familie terug kan komen.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken, Manuel Valls, heeft het beleid ten aanzien van migranten en asielzoekers in zijn portefeuille en is zeer populair in de opiniepolls. Hij veroorzaakt echter in toenemende mate onrust, zelfs binnen zijn eigen partij, en heeft daarbij de neiging om te handelen zonder de rest van de overheid te consulteren. Romain Herreros, blogger-journalist voor de Huffington Post, vroeg zich af of de minister deze keer met de uitzetting van Leonarda te ver is gegaan: 

Le Valls qui cache la forêt http://t.co/N76OHZU6AK via @LeHuffPost — Romain Herreros (@Romain_Herreros) October 18, 2013

Wat verhult Vall's strategie aangaande immigratie http://t.co/N76OHZU6AK via @LeHuffPost — Romain Herreros (@Romain_Herreros) 18 oktober 2013

De zaak heeft een scheur in de regerende partij, de Franse Socialistische Partij (PS) [nl], blootgelegd. De kakofonie in de media en op andere plekken werd steeds luider tot het de top bereikte, zoals beschreven op de blog Sarkofrance saison 2:  

Le gouvernement a été ébranlé. Peut-on le dire ? Oui. Jean-Marc Ayrault a demandé une enquête; Manuel Valls a fait publier un communiqué défensif. Le président de l'Assemblée nationale, Claude Bartolone, celui qui institutionnellement pourrait remplacer le président de la République si celui clamse, a fustigé publiquement les conditions de l'arrestation. Le Parti du président, le PS, s'est indigné. François Hollande, en déplacement à quelque 3.000 kilomètres de là, a réagi. Cette indignation s'est vue jusque dans les blogs politiques.

De overheid is verzwakt. Kan men dit zeggen? Ja. minister-president Jean-Marc Ayrault heeft opgeroepen tot een onderzoek; Manuel Valls heeft een verdedigende verklaring afgelegd. De voorzitter van het parlement, Claude Bartolone, juist de persoon die gebaseerd op de rangorde van de institutie de president van de republiek kan vervangen mocht deze ineenstorten, sprak zich publiekelijk uit tegen de omstandigheden rondom de arrestatie. Binnen de PS, de partij van de president, groeide verontwaardiging. François Hollande reageerde zo een 3.000 kilometer hier vandaan. Zelfs de politieke blogs vingen deze verontwaardiging op. 

Aan de vooravond van de schoolvakantie, op 17 en 18 oktober, hebben duizenden middelbare scholieren de toegang tot hun school geblokkeerd en protesteerden ze om de uitgezette scholieren te ondersteunen. De demonstratie was bedoeld om de terugkeer van Leonarda te eisen, maar ontving weinig steun van een publiek dat moe is van het immigratiedebat. De beweegredenen werden door sommigen als puur politiek gezien, zoals journalist Patrice de Plunkett aangeeft:

Ce qui s'exprime ressemble plutôt à un règlement de comptes. Le secrétaire national du PS expliquant, au ministre PS de l'Education nationale, que les lycéens PS bloquent des lycées pour contester le ministre PS de l'Intérieur ? ça va encore faire du joli dans les sondages.

Het lijkt alsof er een soort afrekening plaatsvindt [tussen de leiders van de Socialistische Partij, PS]. De leider van de partij legt aan de minister van Onderwijs [van dezelfde partij] uit dat linksgeoriënteerde studenten de schoolhekken blokkeren om de minister van Binnenlandse Zaken [ook PS] aan te vechten? Deze interne strijd gaat er fantastisch uitzien in de polls [voor de socialistische partij].   

Ondertussen zagen anderen niets anders dan politieke manipulatie tegen een overheid die al verdeeld was:  

[AFP] #Léonarda : pour Chevènement les lycéens pourraient être manipulés pour déstabiliser Valls http://t.co/GFFgGJ9z3q — J-P. Chevènement (@chevenement) October 18, 2013

[AFP] #Léonarda: volgens Chevènement [voormalig minister van Binnenlandse zaken en voormalig lid van de PS], zou het kunnen zijn dat studenten worden gemanipuleerd om Valls te ondermijnen http://t.co/GFFgGJ9z3q [fr] — J-P. Chevènement (@chevenement) 18 oktober 2013 

Blogger Seb Musset roept op om politiek uit emotionele kwesties te houden: 

Pendant combien de temps encore 20.000 Roms vont être instrumentalisés à gauche comme à droite dans le débat politique, et tout ça pour un statu quo ? Rien ne change pour eux, rien ne change dans notre regard. 

Hoe lang duurt het nog voordat de 20.000 Roma worden gebruikt als pionnen door zowel links als rechts in het politieke debat, en dat alles om de status quo te behouden? Niets verandert ooit voor hen, niets verandert wat ons betreft. 

Leugens en verwarring 

De minister-president vroeg een onderzoek aan om de context rondom de uitzetting vast te stellen zodat uitgezocht kan worden wat er gaande is in de ‘Leonarda Affair’. Nog voordat het onderzoeksrapport gepubliceerd werd, lekte uit dat de familie verre van voorbeeldig was -ze deden geen moeite om te integreren in de Franse maatschappij-, en dat de vader, naast dat hij bekendstond als een geweldpleger, had gelogen over de nationaliteit van zijn vrouw en kinderen, die allen in Italië geboren zouden zijn. Deze feiten maakten dat iedereen de geldigheid van de uitzetting eigenhandig ging beoordelen: 

Les pages 16 et 17 du rapport (sur l'absence de volonté d'intégration de la famille de #Leonarda) sont dévastatrices. http://t.co/wiesb3Wg3v — Olivier Siou (@oliviersiou1) October 19, 2013

Pagina's 16 en 17 van het rapport (over de onwelwillendheid van de familie van #Leonarda om te integreren) zijn vernietigend.  http://t.co/wiesb3Wg3v [fr]— Olivier Siou (@oliviersiou1) 19 oktober 2013

Christophe Giltay van RTLInfo.be schreef:

Le plus fou c’est que si ce qu’il [le père] dit est vrai, ses enfants sont de nationalité italienne, ils ont donc tout à fait le droit de résider en France comme partout dans l’union européenne. Et comme c’est le père qui a menti à l’office des étrangers, la femme et les enfants ne risquent rien devant la justice française. Mais ont-ils vraiment la nationalité italienne ? Difficile à savoir puisqu’ils ont détruit leurs papiers.

Het meest bizarre is dat als hij (de vader) de waarheid spreekt de kinderen de Italiaanse nationaliteit hebben en daarom het recht hebben om in Frankrijk of waar dan ook in de EU te wonen. En als het de vader is die onwaarachtig is geweest in relatie tot de immigratiedienst, dan lopen de vrouw en kinderen geen risico binnen het Franse rechtssysteem. Maar hebben ze daadwerkelijk de Italiaanse nationaliteit? Dit is moeilijk te achterhalen omdat ze hun documenten vernietigd hebben. 

Is dit een strijd die vooral geldt voor de Roma? Christophe Bouillaud, professor in de politieke wetenschappen aan het IEP in Grenoble, reflecteerde op hoe onmogelijk het is voor de onderklasse om hun eigen omstandigheden te ontvluchten, ondanks de plannen die ze smeden:  

De fait, le coup de théâtre de l’italianité (légale) des membres de la famille n’en est peut-être pas un, il peut s’agir d’une autre embrouille encore, mais une fuite d’Italie, c’est tout à fait possible, c’est crédible,  cela en dit long sur la condition des “zingari” en Italie. On peut d’ailleurs supposer qu’ils ne savent pas eux-mêmes quelle est leur nationalité réelle en fait. Le père aurait déclaré à la presse que sa femme et ses enfants avaient des papiers italiens qu’ils auraient détruits, c’est bien possible qu’ils n’aient justement pas eu de tels documents de la part d’une administration italienne assez peu prompte à démêler les fils compliqués de ces vies transnationales.

In feite kan het zijn dat de onverwachtse wending die de kwestie genomen heeft, door de mogelijke Italiaanse nationaliteit van een aantal leden van de familie, uiteindelijk nergens toe leidt. Het kan opnieuw een opgezet plan zijn, maar het is ook mogelijk dat ze gewoon Italië willen ontsnappen. Als dat het geval is dan is het veelzeggend over de omstandigheden waarin “zingari” [zigeuners] in Italië leven. Het kan ook verondersteld worden dat zijzelf niet eens weten wat hun eigenlijke nationaliteit is. De vader zou aan de pers bekend gemaakt hebben dat zijn vrouw en kinderen Italiaanse documenten hadden die ze vervolgens vernietigd hebben, maar het is ook mogelijk dat ze niet eens deze documenten hebben gehad als gevolg van de Italiaanse bureaucratie die te langzaam was om de wirwar van hun transnationale leven te ontrafelen.  

Is terugkeer mogelijk?

Terwijl juridische experts nadachten over een mogelijke compromis voor Leonarda, kondigde François Hollande op 19 oktober aan dat, omdat mensen die een opleiding volgen niet uitgezet kunnen worden, Leonarda terug kan keren om haar scholing af te ronden maar zonder haar familie. Het meisje, die haar zaak met enige ongemakkelijkheid in de openbaarheid bracht zoals past bij iemand van haar leeftijd, heeft openlijk geweigerd. 

Het publieke debat is nog steeds gaande. Een activist, Gilles Langoureau, van de coalitie ‘het linkse front’ [en], een coalitie die bestaat uit linksgeoriënteerde politieke partijen en vaak een uitdagende bondgenoot voor de huidige overheid vormt, plaatste de onderstaande boodschap op Facebook: 

#Léonarda: Une enfant de 15 ans est ainsi mise en situation de choisir entre l’école de la République et ses parents, entre la France et sa famille. Le piètre jugement de Salomon de François Hollande contrevient à l’esprit de la Convention internationale des droits de l’enfant et à l’article 8 de la Convention européenne des droits de l’homme. Il est humainement indigne […].

#Léonarda: Een 15-jarig meisje is in een situatie geplaatst waar ze moet kiezen tussen school en haar ouders, tussen Frankrijk en haar familie. Het slechte salomonsoordeel [nl] van François Hollande gaat in tegen de geest van het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind en ook tegen artikel 8 van de Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het is inhumaan en schandalig […]. 

Thomas Wieder, een journalist van Le Monde, schreef:  

#Leonarda, en nouvelle éditorialiste, commente la décision de Hollande sur les chaînes d'info en continu. C'est l'hallu totale ! — Thomas Wieder (@ThomasWieder) October 19, 2013

#Leonarda, als een nieuwe schrijfster, reageert op Hollande's beslissing via het 24-uur nieuwskanaal. Het is absoluut schandalig! Thomas Wieder (@ThomasWieder) 19 oktober 2013

Ondertussen is ook de kwestie rondom de uitzetting van een Armeense middelbare scholier, Khatchit, die wettelijk gezien een volwassene is, aan de orde gekomen. Minister van Binnenlandse Zaken, Manuel Valls, heeft zijn trip naar de Caraïben afgebroken en volgt de ontwikkelingen op de voet. 

Laatste nieuws: Zoals velen al vreesden, verkeren Leonarda en haar familie niet in een veilige situatie in Kosovo [Albanië]:

“Familja Dibrani ishte duke ecur në Mitrovicë kur ata janë sulmuar nga persona të panjohur”, ka thënë një oficer policie.

“De Dibrani-familie liep in Mitrovica over straat toen ze werden aangevallen door nog niet geïdentificeerde mensen”, rapporteert een politieagent.