Een dag nadat over de hele wereld aandacht werd besteed aan de Internationale Dag tegen Homofobie (IDAHO) [en – alle links] veroordeelde een rechtbank in Malawi een homopaar uit Malawi tot een gevangenisstraf van veertien jaar.

Het homostel, Steven Monjenza en Tiwonge Chimbalanga, gaf op 27 december vorig jaar een verlovingsfeest. Ze werden meteen gearresteerd en naar de gevangenis overgebracht. Vrijlating op borgtocht werd hen om veiligheidsredenen geweigerd en ze werden gedwongen een psychiatrisch onderzoek te ondergaan en een medisch onderzoek om te bevestigen dat ze sodomie hadden gepleegd.

De krant Nyasa Times meldt dat ze schuldig zijn bevonden aan homoseksuele “onnatuurlijke misdrijven” (Sectie 153) en “aanstootgevende handelingen tussen mannen” (Artikel 156) volgens het Malawisch wetboek van strafrecht. Dit alles vond plaats een dag nadat Malawi door de organisatoren van IDAHO tot punt van aandacht was benoemd:

De politierechtbank van Blantyre heeft het homopaar Steven Monjenza (26) en Tiwonge Chimbalanga (20) schuldig bevonden aan homoseksualiteit.

Politierechter Nyakwawa Usiwa Usiwa heeft de twee dinsdag veroordeeld. Het stel kan een gevangenisstraf van maximaal 14 jaar krijgen.

De twee volwassen mannen werden op 27 december gearresteerd, een dag nadat ze een openbare traditionele verlovingsceremonie hadden gehouden, de eerste van een Malawisch stel van hetzelfde geslacht.

De African Activist schrijft dat hen niet alleen vrijlating op borgtocht is geweigerd, maar dat ze ook werden vernederd in de rechtbank en dat Tiwonge werd gedwongen om zijn eigen braaksel op te ruimen, ondanks dat hij ziek was. Ze werden voor hun eigen veiligheid gevangen gehouden omdat de rechter zei dat ze in de gevangenis veiliger waren dan daarbuiten:

Behalve de vernedering van gedwongen medische onderzoeken, zijn er verschillende meldingen dat het stel werd vernederd in de rechtbank, waar ze onder andere tijdens de rechtszaak door toeschouwers werden bespot vanwege hun relatie en gedwongen werden om braaksel op te ruimen nadat een van hen ziek was geworden. Sinds hun arrestatie zitten Monjeza en Chimbalanga “voor hun veiligheid” in de Chichiri-gevangenis in Blantyre, ondanks dat zijzelf en hun advocaten hebben aangegeven dat ze in de gevangenis niet veilig zijn. Verscheidene verzoeken van de twee mannen om op borgtocht te worden vrijgelaten zijn afgewezen, een beslissing die is veroordeeld door de Malawi Law Society. De Malawi Law Society zei in een interview: “Volgens ons waren de redenen voor de weigering van hun borgtocht niet ontvankelijk … Het komt erop neer dat er wordt gezegd ‘laten we hen hier houden tot ze veroordeeld zijn’. De redenen waarom borgtocht is geweigerd zijn gewoon niet volgens de grondwet”.

Dit nieuws heeft over de hele wereld tot gemengde reacties geleid. De International Gay and Lesbian Human Rights Commission (IGLHRC) heeft een brief geschreven aan de Malawische president Bingu wa Mutharika waarin ze hun teleurstelling over de uitspraak uiten, vooral omdat deze volgt op homofobische opmerkingen van de president waarin hij zei dat homoseksualiteit “on-Malawisch, zondig en walgelijk” is en het in verband bracht met corruptie, geweld, diefstal en prostitutie. In de brief wordt de president dringend verzocht om, als hoofd van de Afrikaanse Unie, de uitspraak terug te draaien en mensenrechten voor alle Afrikanen te garanderen:

Deze uitspraak volgt kort na uw recente opmerkingen over homoseksualiteit en de recente pesterijen tijdens een conferentie over het opnemen van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenderisten (LGBT) in het hiv/aids-programma. Wij vragen u, als president van Malawi en als voorzitter van de Afrikaanse Unie, om opnieuw te bevestigen dat alle Afrikanen het recht hebben om de mensenrechten te genieten die zijn vastgelegd in de Afrikaanse Charter en andere nationale, regionale en internationale documenten, ongeacht hun seksuele oriëntatie en geslachtsidentiteit. […]
De IGLHRC is geschokt over de uitspraak van vandaag en uit uw opmerkingen blijkt dat u zich niet echt inzet om deze garanties in Malawi of binnen de Afrikaanse Unie te beschermen en te bevorderen. Wij vragen u om snel en in het openbaar opnieuw te bevestigen dat het recht op privacy en het recht op vrijheid van vereniging, van vergadering, van mening en van meningsuiting voor alle Afrikanen – inclusief LGBT'ers in Malawi – geldt. Ook vragen wij u om uw inzet voor deze rechten te laten zien door de pesterijen door de politie tijdens de recente conferentie in Liwonge te laten onderzoeken, door eventuele overtredingen door de politie te berispen, door Monjeza en Chimbalanga gratie te verlenen en vrij te laten, en door alle discriminerende wetten in te trekken die zijn gericht op LGBT'ers in Malawi en die hen hun fundamentele rechten ontzeggen.

Mia Kirshner, voorzitter van I Live here, die haar eerste project in de Kachere-jeugdgevangenis in Malawi leidt, schrijft:

Malawi is een prachtig land met een rijke cultuur en diversiteit. Deze uitspraak is een smet op de schoonheid en rijkdom van het land.

Ik smeek de internationale gemeenschap van activisten, de Verenigde Naties, politici in Malawi en internationale mensenrechtenadvocaten om hun stem te laten horen en deze mannen te helpen.

Op die manier zal de bescherming van individuele rechten worden bevorderd en er zal een precedent worden geschapen dat de deuren zal openen voor andere stellen, zodat ze niet langer in angst hoeven te leven.

Ikzelf zal in Malawi blijven werken en ik zal vrijuit blijven spreken. Niemand kan me tegenhouden.

Ik geef dit prachtige land niet op, want ik weet dat deze draconische wetten lijnrecht tegenover de prachtige schoonheid staan van dit land waar ik zo veel van houd.

Alex Engwete beschouwt deze zaak als een teken dat een gekte zich over Afrika verspreidt:

Ik heb altijd al gezegd dat er maar één manier is waarop westerse donoren, die deze Afrikaanse feodale en obscurantistische regeringen financieren, kunnen voorkomen dat deze gekte zich als een bosbrand over Afrika verspreidt: stop de financiële steun aan deze bananenrepublieken… NU!

Amnesty International heeft hen geadopteerd als gewetensgevangenen:

Amnesty International beschouwt beide mannen als gewetensgevangenen die gevangen zijn gezet enkel en alleen vanwege hun vermeende relatie tussen twee mensen van hetzelfde geslacht met wederzijds goedvinden, en heeft er bij de Malawische autoriteiten op aangedrongen om de twee mannen direct en onvoorwaardelijk vrij te laten.

Anengiyefa was een van de bloggers die de uitspraak bezorgd afwachtte. Hij zegt dat de Malawische regering niet in staat is om de kinderen van het land te beschermen, maar dat de regering zich in de frontlinie bevindt als het gaat om het vervolgen van onschuldige homoseksuele mannen:

Wat mij betreft ligt de schuld helemaal bij de Malawische regering, omdat zij niet in staat is om de kinderen van het land te beschermen. En toch is dit dezelfde regering die enthousiast onschuldige homoseksuele mannen lastigvalt en vervolgt. Ik wacht vol ongeduld op de uitspraak volgende week dinsdag, en op de reacties als het stel wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf. […] De Malawi Law Society (MLS), de beroepsvereniging van de 200 advocaten in het land, heeft zich uitgesproken ten gunste van het stel en heeft gezegd dat ze “geen bedreiging voor de maatschappij” zijn en vrijgelaten moeten worden. Dit is een totale ommekeer vergeleken met een paar maanden geleden, toen Malawische advocaten verklaarden dat het paar de wet had overtreden en veroordeeld moest worden. Het is een duidelijk voorbeeld van de effectiviteit van de pogingen van activisten van over de hele wereld die er, sinds het begin van deze zaak in december 2009, onophoudelijk op hebben gewezen dat onrechtvaardigheid inherent is aan de voortdurende detentie van het paar en hoe onwaarschijnlijk het is dat ze een eerlijk proces krijgen te midden van deze enorm vijandige publieke opinie.

Tiwonge bedankte de wereld voor hun steun en sprak deze prachtige woorden:

“Ik hou zo veel van Steven. Als mensen of de wereld me niet de kans en de vrijheid kunnen geven om met hem samen te blijven leven als mijn geliefde, dan kan ik net zo goed hier in de gevangenis sterven. Vrijheid zonder hem heeft geen zin en geen betekenis.”

“We hebben veel bereikt en ook als onze familieleden er niet blij mee zijn, zal ik toch altijd van Tiwonge blijven houden.”