Wereldwijd: Actie om Shark Week te boycotten

Een groep wetenschappers, sportduikers en mensen die zich haaienliefhebbers noemen gebruiken de blogosfeer om hun kritiek te spuien op de jaarlijks terugkerende Shark Week van Discovery Channel, waarin haaien als monsters worden afgeschilderd.

Volgens deze bij elkaar geraapte coalitie bevatten de programma's van Discovery Channel alleen maar sensatieverhalen over aanvallen door haaien en wordt het gevaar van de haai voor de mens overdreven. Shark Week mag het in Amerika gevestigde televisiestation dan flink wat winst opleveren, de serie heeft er ook voor gezorgd dat een hele generatie kijkers vindt dat “haaien moeten worden uitgeroeid”, aldus de groep. Ze sturen een petitie [en] rond waarin ze oproepen om Shark Week te boycotten.

Tijdens Shark Week, die al sinds 1987 via kabel- en satelliettelevisie wordt uitgezonden, krijgen de kijkers van Discovery Channel een week lang documentaires en themaprogramma's te zien. Vorig jaar keken naar schatting 29 miljoen kijkers over de hele wereld naar Shark Week. De themaweek is zo populair dat er ook een petitie [en] rondgaat waarin Discovery Channel wordt opgeroepen om de programma's van Shark Week 24 uur per dag uit te zenden.

Shark Week begint in Amerika op 2 augustus en een paar weken later in andere regio's.

2459114673_cbaa6e3c4e

Uit het manifest [en] van de groep op het in Frans Polynesië geregistreerde weblog Discovery’s Shame:

Het is een feit dat er geen enkele haaiensoort is die de mens als voedsel ziet en dat over de hele wereld mensen met veel plezier met haaien zwemmen en duiken—en dit is dezelfde diersoort waarvan Discovery ons wil doen geloven dat deze mensen aanvalt en doodt.

Wetenschappers waarvan het werk voor de Shark Week van Discovery is gebruikt, merkten dat hun werk door het bedrijf verkeerd werd weergegeven of geïnterpreteerd. Voor wie iets van haaien weet, is Shark Week niets meer dan sensatiejournalistiek en heeft het niets te maken met moderne wetenschappelijke kennis.

Tot voor kort werden zelfs de gevaren van overbevissing voor de haai door Discovery verdoezeld, omdat natuurbescherming volgens hen geen populair onderwerp was.

Volgens de meeste schattingen [en] vallen haaien elk jaar tussen de 50 en 70 mensen aan en doden ze 5 tot 15 mensen. Jaarlijks worden tussen de 20 en 100 miljoen haaien gedood als gevolg van visserij.

Het weblog Sea Stewards: Sea is Our Sanctuary roept lezers op om “doordachte programma's over haaien te steunen” [en]:

Ondanks toezeggingen tijdens een bijeenkomst met filmmakers en pleitbezorgers van haaien in New York twee jaar geleden om de kennis over haaien te verbeteren, promoot Discovery Channel nog steeds de hype over en angst voor haaien met hun sensatiebeluste programmering tijdens Shark Week. Wij hebben een verantwoordelijkheid om bewustzijn te creëren en zo verstandige en duurzame praktijken op zee te bevorderen. Haaien vormen een belangrijke component binnen een gezonde oceaan en de angst en hype die worden veroorzaakt door films over haaienaanvallen zijn schadelijk voor haaien.

Discovery Channel geeft toe dat ze gebruikmaken van sensationele middelen om kijkers te trekken. Maar de zender beweert dat ze via hun website en televisieprogramma's het publiek informeren over de waarde en benarde situatie van haaien. Hun televisieprogramma's zijn niet sensatiebelust, maar laten de complexe relatie zien tussen de mens en de haai, en dat is wat de kijkers willen zien.

David, een Amerikaanse postdoctoraal student gespecialiseerd in de bescherming van haaien, blogt onder de naam Whysharksmatter op de website Southern Fried Science. Een paar weken geleden interviewde [en] hij Paul Gasek, manager bij Discovery Channel, over de controverse rond Shark Week.

[Whysharksmatter]WSM: Denkt u dat de manier waarop haaien worden afgeschilderd in films, in het nieuws en op televisiezenders als Discovery Channel van invloed is op hoe het publiek haaien ziet? In de wetenschappelijke wereld wordt bijvoorbeeld algemeen erkend dat de film Jaws de angst van mensen voor haaien heeft aangewakkerd. Het viel ons op dat een poster voor Shark Week van dit jaar heel erg lijkt op de filmposter voor Jaws. Uw website bevat veel informatie over bescherming van de natuur, maar gelooft u niet dat sommige van uw programma's de angst voor haaien vergroten?

[Paul Gasek]PG: Bij Discovery Channel zijn we er trots op dat we boeiende en accurate verhalen vertellen. Dit geldt ook voor Shark Week. Twee van onze programma's van dit jaar zijn op waargebeurde historische gebeurtenissen gebaseerd: één programma gaat over de allereerste haaienaanvallen die ooit in Amerika zijn geregistreerd, voor de kust van New Jersey in 1916, en het andere programma gaat over de beruchte zomer van 2001, toen meer dan 50 zwemmers voor Amerikaanse kusten door haaien zijn aangevallen. Het is een feit dat haaien mensen soms aanzien voor prooi en vervolgens aanvallen. In deze programma's graven we, net als in veel van onze programma's, dieper dan de krantenkoppen en vertellen we het verhaal achter het nieuwsbericht.

WSM: Zijn de managers bij Discovery Channel, waaronder uzelf, op de hoogte van de volgende feiten:

A) Elk jaar worden minder dan tien mensen door haaien gedood

B) Minder dan 1% van de haaiensoorten heeft ooit een mens gebeten

C) Haaien spelen een essentiële rol in het in stand houden van ecosystemen

D) De afname van de haaienpopulatie heeft ertoe geleid dat economisch belangrijke onderdelen van de visserij-industrie zijn ingestort

E) Elk jaar worden meer dan 100 miljoen haaien gedood bij een van de meest verspillende, minst duurzame en wreedste visserijpraktijken ter wereld…

F) En dit heeft tot gevolg dat in de laatste dertig jaar de populaties van tientallen haaiensoorten met 95% of meer zijn afgenomen

PG: We zijn ons absoluut bewust van de benarde toestand – en het belang – van haaien. Miljoenen mensen kijken naar onze Shark Week-programma's (vorig jaar waren het er 29 miljoen) en bezoeken onze Shark Week-website (1 miljoen mensen alleen al in de maand juli) en we doen ons uiterste best om hen te informeren over het belang van de bescherming van de haai.

Discovery Channel werkt elk jaar samen met Ocean Conservancy [en] aan een mededeling van de overheid over de toestand van de haai en deze wordt tijdens de hele Shark Week steeds opnieuw uitgezonden… We besteden ook een groot deel van onze website aan haaienbescherming en gebruiken de website als middel om mensen te vermaken en te informeren.

De vraag-en-antwoordsessie leidde tot heftige discussies onder haaienliefhebbers. Hier volgen een paar reacties van de website Southern Fried Science.

Mako [en] schrijft:

Mensen willen door de televisie worden vermaakt en televisiezenders willen hun kijkers vermaken. Mensen vinden het leuk als haaien worden afgeschilderd als dreigende, mensenetende machines. Daarom staan ze ook bij de bioscoop in de rij voor elke nieuwe slechte griezelfilm. We vinden het leuk om bang te worden gemaakt. Hoe “accuraat” een programma ook is, uiteindelijk zijn het de reclamespotjes, de hoek van de camera, de muziek en de toon van het commentaar die de angst en de misvattingen aan het publiek overbrengen. Het is de aard van de media: of je verdraait de waarheid een klein beetje om deze beter te verkopen, of je laat de keiharde, saaie werkelijkheid zien.

Irradiatus [en] schrijft:

Niemand beweert dat Shark Week een saai wetenschappelijk tijdschrift zou moeten worden.

Integendeel.

Wat iedereen zegt is dat je een miljoen verschillende, ongelooflijk fascinerende programma's over haaien kunt maken die er niet over gaan dat het onheilspellende moordmachines zijn.

Allie [en] zegt:

Er is een ENORM verschil tussen de op bescherming gerichte website van Discovery Channel en hun televisieprogramma's. Met sensatiebeluste koppen haal je dan misschien kijkers binnen, maar wie niet de tijd neemt om te kijken, krijgt een andere boodschap.

86036204_004111fb40

Terwijl de discussie in alle heftigheid verder ging, werd op het weblog MarineBio Blog de Shark Week van dit jaar vergeleken [en] met die van vorige jaren.

Ik vond het vreselijk dat Discovery Channel programma's uitzond met die dreigende commentaarstem en al dat angst zaaien in het script. Mensen die bang zijn voor haaien hebben geen oog voor het feit dat haaienpopulaties over de hele wereld aan het afnemen zijn. Het enige dat mensen tijdens Shark Week hebben ontdekt, is dat haaien mensenetende duivels zijn. Er werd heel weinig gezegd over wat haaien echt zijn, namelijk roofdieren die aan de top van de voedselketen staan en die alleen op zoek zijn naar vissen, zeehonden en andere zeedieren die ze lekker vinden. Of over het feit dat bij de meeste ontmoetingen met haaien in het wild de haai gewoon wegzwemt, en niet aanvalt. Haaien zijn enorm belangrijk voor evenwichtige mariene ecosystemen. Zonder haaien werken allerlei negatieve gevolgen van boven naar beneden door in het ecosysteem doordat dieren die door haaien worden gegeten snel in aantal toenemen en gaan overheersen – waardoor de dieren die zij op hun beurt eten worden uitgeroeid.

Toen de auteur de website van dit jaar bekeek, vond ze echter het volgende:

Tot mijn verrassing is het grootste deel van de bloederige berichtgeving vervangen door boodschappen over haaienbescherming, en het lijkt erop dat ze documentaires over haaien gaan uitzenden die informatief en leerzaam zijn, in plaats van schokkend en bloederig. Ze hebben zelfs een kaart waarop de haaienpopulaties en hun beschermingsstatus over de hele wereld zijn aangegeven.

Dit jaar worden de volgende programma's uitgezonden tijdens Shark Week: Blood in the Water, Deadly Waters, Day of the Shark 2, Sharkbite Summer, Great White Appetite en Shark After Dark.

Het onschuldig klinkende Day of the Shark 2 heeft tot een enorme discussie geleid. Het programma – dat wordt beschreven als een “schokkend uur” – laat drie verschillende haaienaanvallen zien: bij de eerste dringt een witte haai een haaienkooi binnen waardoor de duiker in de kooi vast komt te zitten, bij de tweede wordt een Amerikaanse marinier in ondiep water aangevallen en bij de derde komen een paar harpoenvissers bij de Bahama's een stierhaai tegen.

In dit soort gevallen zoekt het weblog Shark Divers de fout niet direct bij Discovery Channel. In plaats daarvan pakt blogger Shark Diver filmproductiebedrijven aan die ondeugdelijke duiktechnieken combineren met het lokken van haaien in de hoop een gevaarlijke situatie te creëren voor hun draaiende camera's.

De andere kant van “haaienporno” is veel directer. Bedrijven in de branche die haaienrampen bedrijfsmatig mogelijk maken. Tijdens Shark Week van dit jaar wordt één zo'n video getoond.

Het bedrijf dat achter die video zit, heeft iedereen die het maar horen wil verteld dat de video een ongeluk was, “een eenmalige gebeurtenis”.

Helaas zijn al deze beweringen verzinsels achteraf en dit bedrijf weet, net als de hele branche, dat deze video slechts één voorbeeld is van een hele serie kooiaanvallen op dezelfde locatie door hetzelfde bedrijf.

We hebben er genoeg van. We hebben genoeg van bedrijven die zich beklagen als het misgaat als gevolg van bedrijfsmatige fouten die worden veroorzaakt door slechte bedrijfsvoering. We hebben genoeg van bedrijven die de filmer of fotograaf de schuld geven omdat ze hun rampen hebben gefilmd en ervan profiteren. We hebben genoeg van die paar mensen in de branche die zich voordoen als pleitbezorgers voor de haai, maar die een hele branche opzadelen met hun rotzooi en rampen.

Als je deze paar mensen in de branche steunt, kijk dan maar eens lang en goed in de spiegel. “Ongelukken” bestaan niet in een situatie waarin een haai met aas is gelokt en het is een mythe dat kooiaanvallen een acceptabel onderdeel van onze branche zijn.

Eerder dit jaar waren productiebedrijven locaties aan het bekijken om onderdelen van de komende Shark Week te filmen. Een duikbedrijf in Fiji vertelt waarom ze weigerden mee te werken met een team dat een “onderhoudende documentaire die positief is voor de haai” wilde filmen.

Van het weblog Fiji Shark Diving [en]:

De documentaire heette Deadly Waters (Dodelijke wateren) en het plan was om naar de vijf “gevaarlijkste stranden voor haaienaanvallen” te reizen waar de zee “was vergeven van de haaien” en daar een aantal “experimenten” uit te voeren om uit te vinden waardoor aanvallen worden veroorzaakt. De locaties die ze hebben uitgekozen zijn de Bahama's, Zuid-Afrika, Australië, Florida en… Fiji!
Een paar van de vragen die ze wilden beantwoorden:
– waarom zijn deze specifieke locaties zo dodelijk?
– hebben jullie documentatie van casestudy's over haaienaanvallen….?

We hebben hen weggestuurd – en bij deze bied ik officieel mijn excuses aan aan de vrienden met goede bedoelingen die hen naar ons toe hebben gestuurd omdat ze dachten dat ze ons hiermee een plezier deden.

We waren niet alleen kwaad vanwege de onaanvaardbare manier waarop ze haaien afschilderen en de stupiditeit van hun nieuwe “experimenten” – maar ook en vooral vanwege de schade die ze de reputatie van Fiji bewust zouden toebrengen. Termen als “dodelijke stranden” en “van haaien vergeven wateren” zijn gewoon dodelijk voor de toeristische industrie, de belangrijkste inkomstenbron van de meeste eilandnaties. Ja, ook voor de Bahama's, waarvan de reputatie al is aangetast door eerdere en net zo idiote programma's.

[Foto's: Bovenste foto – Caraïbische rifhaaien (Roatan, Honduras), van alfonsator. Tweede foto – Haai, van Macorig Paolo. Video: Tijgerhaai, Fiji Shark Dive, gemaakt door apriha.]

1 reactie

  • Nelleke

    Wat een ontzettend gezever zeg. Hou nou eens op!

    “Van Shark Week krijgen mensen een verkeerd beeld van haaien, huil huil” – ja en dat heeft zeker invloed op de productie van haaienvinnensoep? Volgens mij eten mensen die soep omdat het een delicatesse is, niet uit wraak. De haai is geen monster maar het is ook geen heilige hoor. Liefhebbers hoeven niet te doen alsof iedereen achterlijk is omdat andere mensen liever niet met haaien zwemmen.

    Mensen die haaien willen doden hebben echt wel een betere aanleiding dan “Oh nou op Shark Week werd er iemand aangevallen.”

    Ik ben zelf als de dood voor ze en ik weiger de zee in te gaan, maar ik wens ze ook niet dood.

    Het begint haast een religieus censuur te worden… hou nou eens op.

Discussieer mee

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.